Kök kanal tedavisinin biyolojik amacı kanal ağzından apikal foramenin minör daralımına kadar tüm kök kanal boşluğunun üç boyutlu olarak temizlenmesi, şekillendirilmesi ve obturasyonudur. Endodonti ideal anlamda dişin çekilmesi ile ortaya çıkan sonucu taklit etmelidir. Diş çekimi pulpal patolojiyi ortadan kaldırmaktadır çünkü tüm hastalıklı pulpa dokusu hastanın vücudundan çıkartılmaktadır. Endodontık tedavide uzun vadeli basarı üç faktöre bağlıdır: Yukarıda belirtildiği gibi hastalıklı olan pulpanın tamamen çıkartılması (diş çekiminde olduğu gibi), tüm kanal boşluğunun üç boyutlu olarak tıkaçlanması ve post-endodontik kuronal sızdırmazlığın temin edilmesi (uygun kuronal restorasyonlar).
Genel anlamda, kök kanal sisteminin temizlenmesi ve şekillendirilmesi için uygulanan yöntemler iki sinerjistik metoda dayanmaktadır. Tüm endodontik eğe tipleri (manuel K-Tipi eğeler, döner nikel titanyum (DNT) eğeler, Gates Glidden uçlar, vs.) pulpal bileşenlerin çıkartılması ve pulpa artıklarının ve bakterilerin ortamdan uzaklaştırılması için irriganların kullanılmasını sağlamaktadırlar. Kök kanal eğelerinin (hangi tip olursa olsun) tüm kanal duvarlarına temas edemediği kabul edilmiş bir durumdur.
Endodontik temizleme ve şekillendirme bir biyomekanik prosestir. Temizleme ve şekillendirme işleminin "mekanik" bileşeni irrigasyon ajanlarının kanalın tüm bölgelerine penetre olarak işlevlerini görmek için gerekli olan boşluğu oluşturmaktadır. "Biyo" bileşeni ise antibakteriyel aktivite gösteren ve doku artıları ve debrisi kanal sisteminden dışarı çıkartan irrigasyon ajanlarını ifade etmektedir.
Endodontik enstrümantasyon ve irrigasyonun savunulan çok çeşitli yöntemleri bulunmaktadır. Başka bir deyişle kanal enstrümantasyonu ve irrigasyonunda neredeyse hekim sayısı kadar teknik vardır. Kanal anatomisindeki varyasyonlara bağlı olarak artan komplekslik ile birlikte teknikler de değişmektedir. Kanal enstrümantasyonu ve irrigasyonunun genel prensipleri kullanılan kanal eğelerinin tipinde ve irrigasyon tekniklerinde varyasyonlara izin vermelidir. Yani, birçok yolla ulaşılacak bir hedefte olduğu gibi kök kanal tedavisinde de biyolojik hedeflerine ulaşmak için tek bir yol yoktur. Pek çok yöntem mevcuttur ve bazıları diğerlerinden daha pratiki etkin ve ekonomiktir.
Bu bilgiler ışığında, yazarın tecrübelerine dayanan kişisel görüşüne göre güncel endodontik enstrümantasyon ve irrigasyon (endodontinin biyolojik hedefine ulaşmaktaki etkin ve güvenilir bir metot olarak uygulamalarında şunlara dikkat edilmelidir: apekse ulaşma ve apikal darlığın korunması (6-10 numaralı bir K-Tipi eğenin apikal foramenden 1 mm dışarı çıkılması) için K-Tipi eğelerin kullanılması, sık rekapitülasyon (kanal açıklığının muhafaza edilmesi), hem klorheksidin hem de sodyum hipoklorit içeren irrigasyon solüsyonları ile bolca irrigasyon, smear tabakasının kaldırılması, K-Tipi eğeler ile birlikte DNT eğelerin kombine olarak kullanılması ve guta perkaya alternatif olan adeziv obturasyon tekniklerinin uygulanması.
Bunlara ek olarak yazar şekillendirme esnasında (kullanılan DNT sisteminden bağımsız olarak) crown down tekniğinin kullanılmasını önermektedir. Bu teknikte ilk olarak kanalın kuronal 1/3'lük kısmı, sonra orta ve en son da apikal 1/3'lük kıs
mı şekillendirilmektedir. Bu yöntem; henüz enstrümantasyonun erken safhalarındayken bol irrigasyona, daha fazla debris tahliye edilmesine, her tip kanal eğesi ile daha iyi temas hissi alınmasına, kanal eğesi kırılması ve dentin talaşı ile apeksin tıkanması gibi iyatrojenik tehlikelerin azalmasına izin vermektedir.
Bahsedilen klinik hedeflere ulaşmak için kullanılabilecek pek çok güncel materyal ve teknik bulunmasına karşın, yazar en az 15 numaralı bir K-Tipi eğe ile tüm kanal yolunun açıklığının temin edilmesinden sonra tüm şekillendirmenin K3 DNT sistemi (SybronEndo, Orangc, CA, A.B.D.) ile gerçekleştirilmesini önermektedir. K3 eğe sistemi bir QETM elektrikli motor ile güçlendirilmiştir (SvbronEndo, Orange, CA, A.B.D.).
Yazar kök kanalı içerisindeki dokuları çözmek için klorheksidin (Vista Dental, Radne Wisconsin, A.B.D.) ve iyum hipoklorit, smear tabakasının uzaklaştırılması için SmearClear (SybronEndo, Orange, CA, A.B.D.) ve obturasyon için de Resilon (Resilon Research, Madison, CT) ve RcalSeal (SvbronEndo, Orange, CA, A.B.D.) kullanmaktadır. Bu altı bölümlük serinin üçüncü bölümünde bahsedilecek olan sebeplere dayanarak yazar guta perka kullanmamaktadır.
Bağlanmış obturasyon tekniğinde Continuous Wave yöntemi veya "System B" yöntemi ile kanal doldurulması için, üzerinde hem bir SysemB ısı kaynağı hem de RcalSeal için (istenirse guta perka da kullanılabilir) bir ekstrüderi bulunan Elc-ments obturasyon ünitesinden istifade edilmektedir. Kanal lubrikasyonu ve vital dişlerde pulpa emülsifikasyonu için bir EDTA jeli olan EndoEze (Ultradent, South Jordan, Utah, A.B.D.) yarar sağlayacaktır. Bunların yanında kök kanal sisteminin daha iyi gö-rülebilmesini temin eden mikroskop da unutulmamalıdır (Global Surgical, St. Louis, M.O, A.B.D.). Bu mikroskopların sağladıkları görüş imkanları muazzamdır. Cerrahi operasyon mikroskobu ile elde edilen büyütme, ışık ve görüş başka hiçbir şekilde sağlanamamaktadır. Klinik prosedürlerde çalışma boyu tespiti için kullanılan yardımcı aletler ise bir elektronik apeks locator olan Elements Diagnostic Unit (SybronEndo, Orange, CA, A.B.D.) ve dijital radyografidir (Schick Technologies, Eong Island City, Ncw York, Nc\v York, A.B.D.). RealSeal ile gerçekleştirilen kök kanal dolgusundan sonra kuronal sızdırmazlık temini için Core Paste (DenMat, Santa Maria, CA, A.B.D.) oldukça uygun bir kor materyalidir. Daha sonraki bölümlerde bu materyal ve tekniklerin kullanım nedenleri detaylı bir şekilde açıklanacaktır. Daha Önce de belirtildiği gibi yukarıdaki tavsiyelere uyulmadan da farklı katı prensipleri olan başka teknikler ve metotlara uyularak kusursuz klinik sonuçlar elde etmek mümkündür. Yazar, tedavi hedeflerine aşmak için burada bahsedilen ürün, materyal ve tekniklerin kullanımı ile en etkin E rahat tedavi sürecinin ortaya konduğumu düşünmektedir.
Kaynak: Mükemmel Endodonti - Dr. Richard Mounce
